Month: Մարտի 2023

• Ե՞րբ է համարվում Երեւանի ծննդյան տարեթիվը։                                                                            Երևանը հիմնադրվել է մ.թ.ա. 782 թվականին։
• Ո՞վ է Երևան դարձած Էրեբունի քաղաքը կառուցել։                                                                Արգիշտի առաջինն է կառուցել Էրեբունին։
• Որքա՞ն հին է Երևանը։                                                                                                                      Երևանը հիմնադրվել է Հռոմից 29 տարի առաջ։
• Համացանցից դուրս գրիր տեղեկություններ Վանի թագավորության մասին և հրապարակիր բլոգում։

Թագավորության հիմնադիր արքա է հիշատակվում Արամեն, որը կառավարել է մ․թ․ա 859-843 թվականներին։ Նրա մասին տեղեկություններ են պահպանվել Ասորեստանի Սալմանասար Գ թագավորի (մ.թ.ա. 859-824) արձանագրություններում։ Արամեին հաջորդել է Լուտիպրին մ.թ.ա. 844-834թթ., այնուհետև Սարդուրի Ա-ն, որը մ․թ․ա․ 830-ական հզորացրել է երկիրը և Վանա լճի ափին հիմնել Վան (Տուշպա, Տոսպ) մայրաքաղաքը, որի անունից էլ առաջացել է թագավորության անունը՝ Վանի թագավորություն։

Կոտորակների հանում

Հաջորդական թվեր

Կոտորակների գումարում

Գոյականի տեսակները

• շնչավոր և անշունչ գոյականներ
• անձ ցույց տվող և իր ցույց տվող գոյականներ
• հատուկ  և հասարակ գոյականներ
• նյութական և վերացական գոյականներ

Գրի՛ր վարժությունները։

1. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը: Ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:

Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ):

Ա խմբի բառերը հասարակ  գոյականներ են, իսկ  Բ խմբի բառերը հատուկ գոյական։ Նաև Ա խմբի բառերը գրված են փոքրատառով, սիկ Բ խմբի բառերը մեծատառով։

2․ 1-ին վարժության միջից դուրս գրիր 5 անձ ցույց տվող, 5 իր ցույց տվող գոյականներ։

5 անձ —  Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան։

5  իր — քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:

3. Կետերի փոխարեն պահանջվող մեծատառը կամ փոքրատառը գրի´ր:

Նրա պապը սասունցի էր ու շատ էր պատմում սասունցիների մասին; Ուզում էր նմանվել Սասունցի Դավթին: էպոսի վերջին հերոսը Փոքր Մհերն է: Գրքի հերոսը մի փոքր տղա է: «Սասունցի Դավիթ» էպոսում հիշատակվում է պղնձե քաղաքը: Գտածը պղնձե մատանի էր: Կիրակոս Գանձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է պղնձահանք կոչվող վանքը: Ես վստահ եմ, որ Գանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը: Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդեր. դա մի իսկական Գանձասար էր: Պետրոս առաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը: Պետրոսն .առաջինը հասավ կայանին: Ալեքսանդր Մակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը:

4. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի՛ր և լրացրո՛ւ տրված նախադասությունը:

Ա. Երեխա, գրող, նավաստի, գերմանաց, խոհարարուհի, Արտակ, հայ, մարզիկ, նախագահ, նախարար:

Բ. Ծով, ձուկ, երկաթ, պայուսակ, այծ, փիղ. տուփ, խնձոր, սառույց, շուն, կատու, գրիչ, սեղան: Գոյականները բաժանվում են երկու խմբի՝ Ա խմբի բառերը անձ են ցույց տալիս և Բ խմբի բառերը իր էին ցույց տալիս:

5. Նախադասությունը լրացրո՛ւ տրված հարցին պատասխանող գոյականներով:

Կատուն (ի՞նչը) մռմռում էր. երևի նեղացրել էին:

Քույրս (ո՞վ) նվնվում էր. երևի նեղացրել էին:

Մայրս (ո՞վ) ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Շունը (ի՞նչը) ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Մեղուն (ինչը) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Նա (ո՞վ) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

1. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝ գոյականների և ածականների:

Կաղնի, հայտնի, մեծ, կանաչ, աղջիկ, գետ, բուք, բարի, տգեղ, ճշմարտություն, անտուն, բարկացկոտ, Գայանե, տուն, կատու, գունավոր, կաղամբ, հեռուստացույց, խակ, Հայաստան, հետաքրքիր, վարդ, Վարդուհի, փշոտ, լիճ, ալիք, հզոր, բարձր, մարտ, մարտակառք, կառապան, հմուտ, մարտական, եռանիվ, հեծանիվ, ալ, պատմություն, պատմական, թռչուն, թռիչք, խիզախ, բարի, բարեկամական, շքեղ, գարուն, գարնանային, արևոտ, արև, երկար:

Գոյական

կաղնի, աղջիկ, գետ, բուք, ճշմարտություն, Գայանե, տուն, կատու, կաղամբ, հեռուստացույց, Հայաստան, վարդ, Վարդուհի, լիճ, ալիք, մարտ, մարտակառք, կառապատ, հեծանիվ, պատմություն, թռչուն, թռիչք, գարուն, արև։

Ածական

Հայտնի, մեծ, կանաչ, բարի, տգեղ, անտուն, բարկացկոտ, գունավոր, խակ, հետաքրքիր, փշոտ, հզոր, բարձր, հմուտ, մարտական, եռանիվ, ալ, պատմական, խիզախ, բարեկամական, շքեղ, գարնանային, արևոտ, երկար:

2. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի´ր: Ինչպե՞ս են կոչվում այդ բաոերը:

Ա             Բ

Մեծ — մեծանալ

բարձր — բարձրանալ

չոր — չորանալ

չար — չարանալ

Տարբերությունը  այն է,որ Ա խմբում բառեչը ածական հարցին են պատասխանում, իսկ Բ խմբի բառերը գործողություն ցույց թվող բայեր են։

3. Տրված զույգ նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերի տարբերությունը բացատրի´ր:

Սարի լանջը կանաչ խոտով է ծածկված: Լանջի խոտն արդեն  կանաչում է:

Ի՞նչ պատկեր. ուղիղ գիծ է ստացվել: Գիծն ուղղի´ր, որ պատկերը ճիշտ ստացվի:

Այդ քաղաքում մի բարի հսկա էր ապրում: Հսկան բարիացավ ու երեխաներին այգի

հրավիրևց:

Աղջիկը շատ գեղեցիկ էր ու քայլում էր նազ անելով: Աղջիկը գեղեցկանում էր օր օրի:

Գոռոզ արքան հրամայեց բարձր ժայռի վրա քանդակել իրեն: Արքան գոռոզանում էր իր արած գործով ու հաղթանակներով:

4. Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և դրանց տարբերությունը բացատրի´ր:

Ծաղիկ, ջինջ, վազել, բուրավետ, մեծ, ժամացույց, թրթռալ, թիավարել, ջուր, ջրոտ, ուրախ, ջրել, սար, մարդ, գնալ, ծաղկավետ, հրաշալի, երեխա, լողալ, վազվզել, մաքուր, նավաստի, օձ, ճկուն, սողալ, իջնել, ամպ, բացվել, չխկչխկալ, սև, ինքնաթիռ, առվակ, պայծառ, գոռգոռալ, գարուն, բարձրանալ սպիտակ, թիթեռ, պահակ, նավակ, զաղտնի, պահել, հատիկ, ոսկեզօծ, ոսկեզօծել, երկաթյա:

Ծաղիկ, ժամացույց, ջուր, սար, մարդ, երեխա, նավաստի, օձ,ամպ, ինքնաթիռ, առվիկ, գարուն, թիթեռ, պահակ, նավակ, հատիկ։

Ջինջ, բուրավետ, մեծ, ջրոտ, ուրախ, ծաղկավետ, հրաշալի, մաքուր, ճկուն, սև, պայծառ,  սպիտակ, գաղտնի, ոսկեզօծ, երկաթյա։

Վազել, թրթռալ, թիավարել, ջրել, գնալ, լողալ, վազվզալ, սողալ, իջնել, բացվել, չխկխկալ,    գոռգոռալ, բարձրանալ, պահել։

Տարբերությունը այն է, որ առաջին խմբում գոյական բառեր են, երկրորդ խմբում ածական բառեր են, իսկ երրորդ խմբում բայեր են:

• Հ. Թումանյանի «Արև և լուսին»  բալլադից դո՛ւրս գրիր 10 գոյական (ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ, ինչե՞ր), 10 ածական (ինչպիսի՞), 10 բայ(ի՞նչ անել, ի՞նչ է անում, ի՞նչ է լինում, ի՞նչ արեց․․․)։                                                                                                                                         Գոյական — արեգակ, արև, կին, մարդիկ, զավակ, աղջիկ, տղա, հրեշտակ, մայր, Լուսնյակ։ 

Ածական — ամուր, դյութական, սիրուն, կապուտակ,  քաղցրալուր։

Բայ — կանգնել, ասել, գնալ, նայել, ապտակել, կարոտ, խռովել, բարկացած, զարկել, լսել։

• Գրի՛ր դյութական, ապարանք, անսասան, խավար, ձյունափայլ, համառ բառերի հոմանիշները։

Դյութական — մոգական

ապարանք — պալատ

անսասան — թույլ

խավար — անլուսություն

ձյունափայլ — ձյունացոլ

• Բալլադից դո՛ւրս գրիր 5 բարդ բառ և բաղադրիչների բաժանի՛ր։

Փափկահնչյուն — փափկ (փափուկ) +  ա (հոդակապ) + հնչյուն= բարդ բառ

քաղցրալուր — քաղցր + ա (հոդակապ) + լուր = բարդ բառ

երկնաբնակ — երկն (երկինք) + ա (հոդակապ) + բնակ = բարդ բառ

լուսավոր — լուս + ա (հոդակապ) + վոր = բարդ բառ

բարկացած — բարկ (բարկացած) + ա (հոդակապ) + ցած = բարդ բառ

• Բնութագրի՛ր Արեգակին, Լուսնին և մայրիկին։

Արեգակ — համեստ, ամաչկոտ։

Լուսին — քաջ, ուժեղ։

մայրիկ — ջղայն, արթար։

• Բալլադը նկարի՛ր, դերերով պատմե՛լ սովորիր։

 

Жила — была  белка (ее) в лесу, ни о чем не тужила, и никто белку не беспокоил. Спала белка (она) на большой ветке ели.   Никогда не заботилась белка, не о ком, только о белке(себе). Прошло время и у белки(у нее ) появилась несколько бельчат. И тепер белка(она) некуда от бельчат (от них) не куда не уходила.  Зимой начались обвалы и тяжолий ком снега обрушился на крышу жилиша белки (ее). Белка выскочила, а дети белки оказались в ловушке.

Вставьте, где нужно, пропущенные буквы.

Наступила рання весна. 2. Весення солнышко согрела землю. 3. Зимння
белое одеяло растаялсо, и земля надела своё весеннее платье. 4. Из-под снега
выглянула подснежник. 5. Перелётные птицы прилетели из тёплых стран. Мальчики повесилсо на деревья скворечники. Девочка подарила маме подарок.

Запишите предложения в таком порядке, чтобы получился рассказ.

Прилетели птицы. Люди стали чаще улыбаться. Природа проснулась и
ожил.а . С земли еще не сошёлсо снег. Сосульки на домах начали плакать. Зажурчали веселые ручейки. На ясном небе засияло ослепительное солнце. На
газонах из-под снега уже проглянулась земля. Растяли тучи, и небо стали голу­бым. Пришла весна, долгожданная и всеми любимая! Весна пришла в го

Эдуард Шим
Чем пахнет весна

Мой отец уехал работать в колхоз. Мама сказала:
— Когда запахнет весной, мы тоже поедем.
А я и не знаю, чем пахнет весна. Не запомнил с прошлого года.
Вот стало солнышко пригравать, сосульки плачут на крышах. Небо высокое и голубое.
Я говорю:
— Пахнет весной?
— Нет, — отвечает мама. — Весна только ещё улыбнулась. Рано!
Вот уже снег сделался грязный, забулькали ручьи на дорогах. Воробьи трещат целыми днями. Откроем форточку — на улице шум весенний.
Я говорю:
— Пахнет весной?
— Heт отвечает мама. — Весна ещё только голос подаёт. Рано!
Наконец растаял в городе почти весь снег. Уже тепло. На перекрёстке весенними цветами торгуют.
Мама купила букетик подснежников. Они синенькие такие, на коротких ножках. Их не срезали даже, а выдёргивали из земли прямо с луковками и карешками.
Мама понюхала подснежники и говорит:
— Вот теперь настоящей весной запахло Пора ехать!
Я тоже понюхал. Оказалось, пахнут подснежники совсем не цветами. И не зелёной травой да листями.
Обыкновенной землёй пахнет весна.

• Կարդա՛  Հ. Թումանյանի «Արև և լուսին»  բալլադը։
• Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր։
  Դյութական — հմայիչ,  փափկահնչյուն — փափուկ՝ լսելու համար հաճելի հնչյուններ ունեցող, համրընթաց — համր՝ դանդաղ ընթացող՝ գնացող, դանդաղաշարժ ։
• Շատ լավ կարդալ սովորիր Ներսես Շնորհալու «Հավատով խոստովոնիմ» ստեղծագործությունից առանձնացված առաջին մասը։ Ուրբաթ օրը ուսումնական ժամերգության ընթացքում եկեղեցում ընթերցելու ենք՝

Ա

Հաւատով խոստովանիմ
Եւ երկիր պագանեմ քեզ,
Հայր եւ Որդի եւ սուրբ Հոգի.
Անեղ եւ անմահ բնութիւն.
Արարիչ հրեշտակաց եւ մարդկան
Եւ ամենայն եղելոց.
Եւ ողորմեա քո արարածոց
Եւ ինձ՝ բազմամեղիս: