Category: Uncategorized

Կային- չկային յոթ երեխա կային։ Նրանց անուններն էին՝ Էլեն, Սիլվի, Մարիա, Ալեն, Տիգրան, Հայկ, Արսեն։ Սիլվիի մայրիկն երեխաներին մոտեցավ և լացելով ասաց․

— Երեխաներ ցավոք սրտի այլևս ձյուն, գեղեցիկ փաթիլններ չեն լինելու։

Սիլվին ասաց․

-Ինչ է պատահել, մայրիկ ինչու՝ չի լինելու։

Մայրիկն ասաց․

-Չի լինելու և վերջ։

Երեխաններն սկսեցին մտածել պատճառը, Սիլվիի մայրիկն ասաց․

-Լավ ես ձեզ կասեմ, բայց ոչ մեկին չասեք։

Չենք ասի ասացեք։ Սիլվիի մայրիկն ասաց, ինչ, որ տան մեջ ապրում է շատ վտանգավոր տատիկ, որը չի ցանկանում տեսնել ձմեռն և նոր տարին։ Ինչո՝ւ ասացին երեխաները , մենք ուզում ենք իմանալ պատճառը, այդ ամենի։ Երեխաներն իմացան տեղն և մայրիկից թաքուն գնացին։ Նրանք հասան և փորձեցին ձմեռային նվերներով դիմավորել տատիկի հետ, որովհետև տատիկն ձմեռը չեր ստանում նվեր քանի, որ նա շատ չար և անսիրտ երեխա էր։ Տատիկն ասաց, որ նրան    ոչ ոք նվեր չի նվիրել, և ասաց, որ նա շատ շնորհակալ է նրանցից։ Երեխաներն հասկացան, որ հերոսությունն նրա մեջ չէ, որ կռվել այլ նրա մեջ որ մտնել մարդու դրության մեջ և ըստ բարիությամբ նրան օգնել։

 

81. Ուշադրություն դարձրո՛ւ Ա ե Բ խմբերի բառերի կազմությանը. փորձի´ր բացատել տարբերությունը:

Ա. Մարդ, տեր, սիրտ, կապույտ, արքա, ծաղիկ, կատու, բարի:

Բ. Մարդասեր, Տիրամայր, սրտատրոփ, կապտավուն, արքայական, ծաղկել, կատվազգի, բարերար:

Տարբերությունն  նրա մեջ է, որ  բ շարքում ամեն բառում կա երկու կազմող մաս, իսկ ա շարքում ամեն բառում կա մեկ  կազմող մաս։

82. Տրված բառերը բաժանի´ր երկու խմբի (տե´ս  81-րդ վարժությունը):
Ուրախություն, նկար, գլուխ, փետրագնդակ, հինգ, ուրախ, նորություն, փետուր, շյուղ, երկմտություն,շաբաթական, գրպան, քաղաք, օրացույց, գլխակորույս, անուն:

Ա — նկար , գլուխ, հինգ, ուրախ, փետոււր, շյուղ, գրպան, քաղաք, անուն, երկմտություն։

Բ — Ուրախություն,  փետրագնդակ, , նորություն, փետուր,  շաբաթական,  օրացույց, գլխակորույս։

Նախորդ դասերին մենք կարծես յուրա­հատուկ մի ճանապարհորդության մեջ լինե­ինք: Այդ շրջագայության ընթացքում ծանո­թացանք Հայկական լեռնաշխարհին՝ Հայոց հայրենիքին, զրուցեցինք հայոց լեզվի, հա­յերի դավանանքի ու Հայոց եկեղեցու մասին:

Այժմ մենք մի նոր ճամփորդություն ենք սկսում: Այս անգամ մենք մտքով գնալու ենք դեպի անցյալ և կրկին վերադառնալու ենք մեր ժամանակները: Այս ճանապարհոր­դությունն իհարկե ավելի դժվար է, հետևա­բար մեզ «ժամանակի մեքենայի» պես յու­րահատուկ միջոց է պետք:

Եթե սովորական ճանապարհորդության Սարդը և առյուծը. ժամանակ մարդիկ օգտվում են ավտոմեքենայից, գնացքից, ինքնաթիռից, ապա ժա­մանակի խորքը գնալու համար դեռևս այդպիսի մեքենա չեն հայտնագործել: Ժամանակի մեքենա չկա, իհարկե, բայց ճանապարհորդության միջոց գոյություն ունի: Դա մարդկանց հիշողության շնորհիվ պահպանվող տեղեկությունների, գիտելիքների ամբողջությունն է, որը փոխանցվում է սերնդե­սերունդ: Այն սովորաբար անվանում են պատմություն, նաև’զրույց, ավանդություն, առասպել:

Առասպելները ստեղծվել են շատ հին ժամանակներում և սկզբնական շրջանում եղել են բանավոր: Աշխարհի բոլոր ժողո- վուրդներն էլ ունեն իրենց առասպելները: Հին Հայաստանում ևս
առասպելները շատ սիրված և տարածված են եղել: Առասպելների հերոսները սովորաբար դյուցազուններ են, այսինքն’ ոչ սովորա­կան քաջությամբ օժտված մար­դիկ։ Դյուցազուններն իրենց ար­տաքին տեսքով էլ են տարբեր­վում սովորական մարդկանցից. նրանք հաղթանդամ են, արտա­կարգ ուժեղ, շատ քաջ և միշտ հերոսական գործեր են կատա­րում։ Առասպելները շատ երևա­կայական պատմություններ են, որպես օրինակ հիշենք Տորք Ան­գեղի մասին պատմող առասպե­լը։ Տորքը առասպելում ներկա­յացված է անիրական, չափա­զանց երևակայական արտաքի­նով և հատկություններով։ Մով- սես Խորենացին, նկարագրելով Անգեղյա Տորքին, գրում է. «Ո՜հ, չափազանց առասպել է այս, առասպելների առասպել»։

Սակայն շատ հաճախ առասպելների մեջ ընդգրկված են պատ­մական ճշմարիտ իրողություններ։

Հայ ժողովրդական առասպելների մեծ մասը մեը է հասել Մովսես Խորենացու շնորհիվ:

Առասպելները, պատմելով անց­յալի մասին, մեզ նախ և առաջ ինչ- որ բան են բացատրում։ Այսպես օրինակ՝ Պատմահայր Մովսես Խորենացին Հայկի և Բելի առասպելը պատմելուց առաջ ներկայացնում է հսկաների սերունդը և նրանցից մեկին՝ Հայկին: Նա մեզ բացատրում է, թե ովքեր էին այդ հսկաները, որտեղից առաջացան նրանք և այլն:

Աստվածներից առաջինները ահեղ էին և երևելի, և աշխարհի մեծամեծ բարիքների պատճառ, աշխարհի և բազմամարդության սկիզբ: Սրանցից առաջ եկավ հսկաների սերունդը, անհեթեթ, հաղթանդամ, վիթխարի մարդիկ, որոնք ամբարտավանությամբ հղանալով ծնան աշտարակաշինության ամբարիշտ խորհուրդը, որը և ձեռնարկեցին իրագործելու: Աստվածների ցասումից ինչ-որ ահագին և աստվածային հողմ փչելով կործանում է աշտարակը և մարդկանց յուրաքանչյուրին տալիս է (մյուսներին) անհասկանալի լեզուներ, որով նրանց մեջ աղմուկ և շփոթություն է ընկնում: Սրանցից մեկն էր և Հապետոսթյան Հայկը, անվանի և քաջ նախարարը, հաստ աղեղով և հզոր նետաձիգ:

Դրանից բացի առասպելը նաև ինչ-որ բան հիմնավորում է, պատճառաբանում: Այսպես, պատմելով մեր նախահայր Հայկի մասին, Խորենացին եզրափակում է՝ իսկ մեր աշխարհը մեր Նախնի Հայկի անունով կոչվում է Հայք։

Այսպիսով, առասպելները կարևոր նշանակություն ունեն ժողովրդի պատմությունը, հատկապես այդ պատմության շատ հին ժամանակները հասկանալու համար:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Տեքստում ասվում է ժամանակի մեքենայի մասին:                                                               2. Հասկանալի է, որ իրականում այդպիսի մեքենա չկա: Այդ դեպքում ինչի՞ մասին է խոսքը։
3.Ի՞նչ առասպելներ գիտեք, ով է մեզ հասցրել մեր հնագույն առասպելները:
4.Ի՞նչ տեղեկություններ է մեզ հաղորդում Մովսես Խորենացին Հայկի և Բելի առասպելի միջոցով:
5.Ի՞նչ կարծիք ունի Խորենացին Տորք Անգեղի առասպելի մասին:
6.Ո՞րն է ձեր ամենասիրելի
առասպելը,
առասպելական հերոսը:

 

Give degrees of com­par­i­son of the fol­low­ing adjectives:
Small; young; thin; tall; fine; straight; few; easy; busy; thick; dirty; good; much; new; bad; lit­tle; many; mod­ern; rea­son­able; many; more; dear­er; best; most impor­tant; good; worse, high; cheap­est; light; less; more polite; high­er; dear; most mod­ern; bad; cheap; more impor­tant; lit­tle; bet­ter; impor­tant; high­est; dear­est; polite; worst; lighter; most polite; more mod­ern; most rea­son­able; cheap­er; most rea­son­able; most; least; lightest.

Small — smaller  the   smallest

young — younger  the youngest

thin — thinner the thinnest

tall — taller the tallest

fine — finer the finest

straight — straighter the straightest

few — fewer the fewest

easy — easier the easiest

busy — busier the busiest

thick — thicker the thickest

dirty — dirtier the dirtiest

good  — better the best

much — many

new — newer the newest

bad —  worse, worst

lit­tle — less, least

many — much

Answer the questions:

Which is longer: an hour or a minute?

Which is high­er: a moun­tain or a hill?

Which is big­ger: a ship or a car?
Which is longer: a sea or a river?

Which is more dif­fi­cult: to go on foot or to go by train?

Open the brackets:

Feb­ru­ary is (cold) than January.

John Anders is (old) than me.

Lake Baikal is (deep) than this lake.

Peter is (tall) than Mike.

Our flat is (more/less) com­fort­able than yours.

Առաջադրանքներ դասարանում և տանը կատարելու համար (Գործնական քերականություն) 

Ուշադիր կարդա՛։

Բազմիմաստ են մեկից ավելի իմաստ ունեցող բառերը:

Հոմանիշ են մոտ իմաստ ունեցող բառերը:

Հականիշ են իմաստով հակառակ բառերը:

Համանուն են գրությամբ կամ արտասանությամբ նույն կամ մոտ, բայց իմաստով տարբեր բառերը:

Դարձվածքները բառակապակցություններ են, որոնց մեջ մտնող բառերն իրենց հիմնական իմաստով չեն գործածվում:

Իսկ հիմա կատարի՛ր առաջադրանքները։

1.Որոշի´ր, թե ընդգծված բառին տրված հարցերից ո՞րն է համապատասխանում:

Հեռվում երևացին նավեր: (ի՞նչ, ինչե՞ր) ինչե՞ր

Հեռվում երևացողը նավ էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր) ի՞նչ

Քաղաքում կային այգիներ: (ի՞նչ, ինչե՞ր) ինչե՞ր

Դա քաղաքի ամենամեծ այգին էր: (ի՞նչը, ինչե՞րը) ի՞նչը

Ի՜նչ ծանոթ ձայն էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր) ի՞նչ

Դրսից ծանոթ ձայներ էին լսվում: (ի՞նչ, ինչե՞ր) ինչե՞ր

Եթե բարձր ձայներ, անպայման կլսեինք: (ինչե՞ր, ի՞նչ աներ) ի՞նչ աներ

Ձեր տղան էր եկել: (ո՞վ, ովքե՞ր) ո՞վ

Տղաներ եկան, որ օգնեն: (ո՞վ, ովքե՞ր)  ովքե՞ր

Դա առաջնորդին ծանոթ նետ էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ) ի՞նչ

Տղան փետուրնևրից սարքել էր նետեր: (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ) ինչե՞ր

Որ դիպուկ նետեր, ոսկե խնձորը կգցեր: (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ) ի՞նչ աներ

2. Ընդգծված յուրաքանչյուր բառը մե՞կ առարկա է ցույց տալիս, թե՞ մեկից ավելի:

Մեր ձեղնահարկում կատվի ձագեր գտա:  Մեկից ավելի առարկա

Որջից դուրս եկողը ձագ էր:  Մեկ առարկա

Որդին պահարանն էր բերել ու դրել սենյակի անկյունում: Մեկ առարկա

Դպրոցին այսպիսի պահարաններ են պետք: Մեկից ավելի առարկա

Երկնքում նորից թռչուններ երևացին: Մեկից ավելի առարկա

Վանդակի թռչունն էր դուրս եկել: Մեկ առարկա

Հատիկը հավաքողները մրջյուններ են: Մեկից ավելի առարկա

Ձմռանը պատրաստ սպասողը մրջյունն էր: Մեկ առարկա

Գոռացողը պահակն էր:  Մեկ առարկա

Պահակներ կարգեք, որ ապահով լինեք: Մեկից ավելի առարկա

3.Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծերում տրված համապատասխան բառը կամ արտահայտությունը:

Ծառերին արթնացնողը  քամին էր։

Այդ օրվանից հետո շատ քամիներ  են փչել:

Տարբեր  պարեր  են սովորեցնում դպրոցում:

Դա չտեսնված մի պար էր։

Պարտեզի բոլոր ծաղիկները սպիտակ են:

Եթե բոլոր ծաղիկները միանգամից  սպիտակեն, լա՞վ կլինի:

Թող հենց հիմա աչքերը փակեն ու քնեն:

Բոլոր դռները փակ են, մի՞թե տանը մարդ չկա:

Անծանոթ համ էր, այդ մրգից չէի կերել:

Տարբեր խոհարարների եփած նույն անունով ճաշերը տարբեր  համեր  ունեն:

4. Նախադասությունների մեջ ընդգծված արտահայտությունները փոխարինի´ր հոմանիշ բաոերով:

Այս աղջիկը մատի վրա խաղացնում է բոլորիս: Խաբել

Հանկարծ սիրտը դող ընկավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն ի՞նչ է անելու: Վախենալ

Ա՜յ քեզ պատմություն, լսողների մազերը բիզ-բիզ էին կանգնել: Զարմանալ

Մի մատ երեխա է, բայց ինչե՜ր գիտի: Փոքր երեխա  է

Ձեռ ու ոտից ընկած մի մարդ բացեց դուռը: Ծերացած, հոգնած

5.Փորձի´ր բացատրել, թե ինչո՞ւ են ընդգծված արտահայտությունները կոչվում «դարձվածքներ», եթե դարձված նշանակում Է «շրջված», «փոխված»:

Դարձվածք են կոչվում, քանի  որ նախադասության մեջ ուղիղ իմաստով չի օգտագործվում։

6. Տրված դարձվածքների իմաստները բացատրի´ր:

Օրինակ՝

ջրից չոր դուրս գալ — փորձանքից, նեղ վիճակից ազատվել:

Սիրտ տալ, հոգին առնել, գլուխը կորցնել, արևը խավարել, հալից ընկնել, սիրտը վկայել, երես դարձնել, սիրտ անել, բկին չոքել:

Սիրտ տալ — խրախուսել

հոգին առնել —  մեռցնել,  չարաչար տանջել

գլուխը կորցնել — մոլորվել, շշկլվել, շշմել

արևը խավարել — հաջողությունը կորցնել

հալից ընկնել —  հյուծվել

սիրտը վկայել — զգալ

երես դարձնել — արհամարել, անտեսել

սիրտ անել  — ռիսկ անել

բկին չոքել —  ստիպել

7. Աչքի ընկնել, ձեռ քաշել, գլուխ պահել, ոտքի վրա, ծայրը ծայրին հասցնել, օրերը հաշվված են արտահայտությունները նախադասությունների մեջ գործածի´ր

ա) ուղիղ իմաստով,

բ) որպես դարձվածք:

Օրինակ՝

1.Գիտնականը հետաքրքրվողներին իր հայտնաբերած կենդանու մարմնի բոլոր մասերը ցույց տվեց, միայն գլուխն էր կորցրել:

2.Ուրախությունից գլուխը կորցրել էր:

Այս տունը իմ աչքին ընկավ։

Իմ ընկերուհին իմ ձեռքը  քաշեց։

Նա գլուխ պահեց։

Ուսուցիչը մտավ դասարան և ասաց․ ոտքի կանգնիր, Էլեն։

Իմ քույրն ինձ ասաց․  ծայրը ծայրին հասցնել։

Իմ ծննդյան տոնին հաշված օրեր մնացին։

1․ Ուրվագծային քարտեզի վրա նշի՛ր ՀՀ մարզերը և մարզկենտրոնները։

2․ Թվարկե՜լ Հայաստանի Հանրապետության հարևան երկրները։

Ադրբեջան, Թուրքիա, Իրան, Վրաստան

3․ Նայեք քարտեզին և թվարկեք Երևանի հարևան մարզերը։ Արագածոտն, Կոտայք, Արմավիր, Արարատ։

4․ Որո՞նք են ՀՀ-ի գլխավոր քաղաքները։ Երևան, Գյումրի, Վանաձոր։

5․ Նշել տարածքով ամենամեծ և ամենափոքր մարզերը։

Ամենամեծը — Գեղարքունիք

Ամենափոքրը — Արմավիր

6․ Ո՞ր մարզում է գտնվում   Սևանա լիճը։

Գեղարքունիքի մարզում։

7․ Որ մարզն է որ ունի համանուն մարզկենտրոն։

Արմավիր

8․ Որտե՞ղ է գտնվում ձեր բնակավայրը։

Վարչական շրջան՝ Դավթաշեն

9․ Ո՞ր մարզն է, որ սահման չունի հարևան երկրների հետ։

Կոտայք

10․ Ո՞ր մարզն է գտնվում հետևյալ մարզերի կենտրոնում՝

• Շիրակ, Արագածոտն, Կոտայք, Տավուշ — Լոռի
• Շիրակ, Լոռի, Կոտայք, Արմավիր — Արագածոտն
• Արմավիր, Երևան, Կոտայք, Գեղարքունիք, Վայոց Ձոր —  Արարատ
• Արարատ, Գեղարքունիք, Վայոց Ձոր — Սյունիք
• Լոռի, Կոտայք, Գեղարքունիք — Տավուշ

Ето очень грустная картина, називаетьца Осенний вечер тут все патухшая.